گویش مشکنان
نوشتهی جمال صدری
نقد و بررسی: پروانه فخامزاده
مجلهی گویش، دورهی چهارم، شمارهی اول و دوم: فرهنگستان زبان و ادب فارسی 1378
روستای کهنسال مشکنان در 90 کیلومتری شرق اصفهان، بر سرِ راهِ اصفهان به نایین و یزد، قرار دارد. فاصلهی آن از شرق تا نایین 54 کیلومتر و از غرب تا کوهپایه 15 کیلومتر است. جمعیت کنونی روستا کمتر از 1000 نفر ذکر شده (ص 17)؛ چنانکه، در بیست سالِ اخیر، بهعلت کمآبی و نبودِ منبع درآمد، هرسال عدهای به اصفهان و جاهای دیگر کوچ کرده و میکنند. تعداد کمی از مردم کشاورزند ولی بیشترِ آنها که به خوشنشین معروفند، از گذشتههای دور، به عبابافی، کرباسبافی و پارچهبافی و، در سی سالِ اخیر، به قالیبافی اشتغال دارند.
گویش مشکنان بازماندهی گویشِ قدیم اصفهان است و با گویشِ شهرکها و روستاهای باخترِ مشکنان (مانند جزه، کوهپایه، زفره) و مناطقِ جنوب و جنوبِ باختری (مانند مشکنان سفلی، کفران، فارفان و اِژیه در منطقهی روددشت و محمدآباد و پیکان و نیکآباد در بخش جرقویه) همانند است. با گویش مناطق شمال و شمال غربی اصفهان (گزی، میمهای، خوانساری) نیز تفاوت چندانی ندارد و با گویش یهودیان اصفهان یکسان است (ص 13). نویسندهی کتاب معتقد است که با توجه به این شباهتها بهیقین میتوان گفت که گویش قدیم اصفهان نیز همین گویش بوده است (ص 13)..............